Veel gemeenten schieten tekort bij het regelen van woningen voor asielzoekers met een verblijfsvergunning. Daardoor zitten al vierduizend statushouders te lang in de toch al overvolle asielzoekerscentra.
Te lang wil zeggen meer dan veertien weken nadat is bepaald dat een vluchteling in Nederland mag blijven. ,,De taakstelling wordt niet gehaald’’, zegt woordvoerder Edward Ernst van het Centraal orgaan opvang asielzoekers (Coa).
Het Coa houdt per gemeente de score bij. De cijfers worden elke eerste van de maand gepubliceerd door het Rijk, die elke gemeente afhankelijk van het inwonertal een taakstelling geeft. Voor heel Nederland gold dat in de eerste helft van dit jaar 5.620 statushouders aan onderdak geholpen moesten worden. Dat lukte voor 4.950 mensen. Daarmee liep de achterstand die er al was verder op naar 2.205 nieuwe Nederlanders die recht hebben op een woning.
Ingrijpen
Voor de tweede helft van 2020 moeten nog eens 6.500 statushouders een woning krijgen. Behalve het woningtekort speelt ook de coronacrisis de gemeenten parten, merkt het Coa.
Bloemendaal presteert wat het huisvesten van statushouders betreft het slechtst van alle gemeenten in Noord-Holland. Bloemendaalse wethouder Susanne de Roy van Zuidewijn weet het: ,,We lopen écht heel erg achter.’’ Ingrijpen door de provincie dreigt als Bloemendaal er niet in slaagt voor het einde van het jaar woningen te regelen voor veertig statushouders. Noord-Holland zorgt dan alsnog voor woonruimte, op kosten van de gemeente Bloemendaal.
Het is nog niet eerder gebeurd dat de provincie als ’interbestuurlijk’ toezichthouder het stokje overneemt van een gemeente, meldt een woordvoerster desgevraagd. Wel zijn er ’regelmatig’ gesprekken met gemeenten die achterlopen. De bestuurlijke duimschroeven worden aangedraaid naarmate achterstanden oplopen. De woordvoerster: ,,Dit is maatwerk.’’ In het geval van Bloemendaal geldt 31 december als ’harde deadline’.
Ten koste van
Ook Amsterdam scoort al jaren onder de maat en moet dit jaar nog 405 statushouders huisvesten. Onder druk van de provincie besloot de hoofdstad deze week meer sociale huurwoningen voor vluchtelingen te reserveren. Dit gaat ten koste van andere urgente woningzoekenden. In Noord-Holland moeten in elk geval ook Den Helder en Castricum nog flink aan de bak voor statushouders. In Zuid-Holland geldt dit voor Leiden, daar moeten dit jaar nog 64 vluchtelingen komen wonen.
Vluchtelingenwerk Nederland maakt zich behalve over het falen van de gemeenten vooral zorgen over missers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND), zegt een woordvoerder. Asielprocedures duren daardoor veel te lang.
De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) wijst erop dat de druk op de sociale huurwoningmarkt momenteel hoog is. Dat komt met name doordat meer kwetsbare doelgroepen zijn aangewezen op deze woningen, onder meer mensen die uit de maatschappelijke opvang en de GGZ-instellingen komen. ,,Als je als gemeente de woningen simpelweg niet beschikbaar hebt, kun je geen ijzer met handen breken’’, aldus VNG-woordvoerster Esther Verhoeff.
Mismatch
Probleem is volgens de VNG ook de mismatch tussen vraag en aanbod. Verhoeff: ,,Veel gemeenten krijgen alleenstaanden of juist grote gezinnen, terwijl er woningen voor middelgrote gezinnen beschikbaar zijn. Of ze lopen ertegen aan dat ze een alleenstaande statushouder moeten huisvesten terwijl ze weten dat over een jaar het gezin zal nareizen. Dan moet je dus een statushouder die nog alleen is alvast in een eengezinswoning huisvesten. Dat leidt tot onbegrip bij inwoners.’’